Geschreven door Marijn de Geus | 19 september 2016
Het ontwikkelen van academische communicatieve vaardigheden van studenten krijgt meer prioriteit bij Nederlandse universiteiten. Dit gebeurt idealiter in een blended learning vorm van online en klassikale oefening, zo bleek tijdens de middag ‘Actief Leren & Communicatieve Academische Vaardigheden’ op de Universiteit Utrecht.
Universitaire docenten hebben al enkele jaren te maken met transitie naar online lesgeven, waardoor hun rol verandert. Dat er over tien jaar geen docent meer nodig is, gaat de meeste aanwezigen echter te ver. Wel moeten docenten goed gebruik maken van nieuwe technologieën. Dr. Koos Winnips, onderzoeker ICT en onderwijs bij de Universiteit Groningen, raadt dan ook aan om schematisch duidelijk te maken welke acties docent en student uitvoeren voor, tijdens en na het college. Hij bespreekt bovendien verschillende tools:
- Screencast-o-matic: een verhaal met beeld wat je herhaaldelijk houdt, kun je nu één keer opnemen en vooraf met studenten delen.
- Perusall: studenten zien live elkaars opmerkingen op een tekst en kunnen reageren, waarna er door slimme software een samenvatting wordt gemaakt.
- Mentimeter: studenten kunnen via de app direct een vraag beantwoorden.
- MOOCs: kunnen vooraf bekeken worden om tijdens een college te bespreken.
Het einde van het hoorcollege?
Door het gebruik van intellectueel eigendom is het opnemen en online aanbieden van hoorcolleges soms een heikel punt. De ervaring leert wel dat studenten online meer uren aan colleges besteden dan offline, al gebeurt dit vooral in de directe aanloop naar het examen. Vaak kijken ze korte stukjes om zo bepaalde onderwerpen beter te begrijpen. Tijdens het college zelf zou dan meer ruimte moeten zijn voor interactie. Tools als Mentimeter in combinatie met onderlinge uitleg of discussie in kleine groepjes, maken dit ook mogelijk voor massacolleges.
Efficiënt online trainen
Online ontwikkelingen bieden ook nieuwe mogelijkheden voor het verbeteren van vaardigheden. Hoewel belangrijk genoemd door de universiteiten zelf en internationale accreditatie-instanties, blijft dit vaak beperkt tot het geven van een schrijfopdracht of een rollenspel voor een grote groep. Dat laatste was ook hoe dr. Ilse van Liempt voorheen interviewvaardighedenen liet oefenen. Met behulp van videorollenspellen behaalt ze inmiddels meer effect en efficiëntie. Op basis van haar ervaringen geeft ze enkele tips:
- Instrueer studenten vooraf in feedback geven
- Zorg dat een feedbackgroep elkaar kent van een eerdere opdracht
- Stel deadlines in om elkaar feedback te geven
- Verzorg niet zelf alle feedback om niet te veel tijd kwijt te zijn
- Maak duidelijk dat niets extern gedeeld mag worden
- Vind een balans tussen onderlinge en docent-feedback, die beter wordt gewaardeerd
- Combineer online training met een live-oefening erna
- Maak het mogelijk om studenten de training later (tijdens hun onderzoek) te laten herhalen
Sterke verbetering gemeten
Uit haar nog te publiceren evaluatierapport blijkt dat studenten, hoewel ze denken goed te kunnen interviewen, zichzelf laag scoren op de specifieke benodigde vaardigheden. Na de training is deze score significant hoger en hebben ze meer zelfvertrouwen. Bovendien merkt Ilse aan de studenten die ze bij hun onderzoek begeleidt, dat de kwaliteit van het onderzoek hoger is geworden. Sommige studenten oefenen zelf al samen hun interviews, maar het kan helpen om deze live oefening in groepjes te organiseren na het online trainen. Zo worden communicatieve academische vaardigheden efficiënt op het juiste niveau gebracht.
Bekijk hier wat de aanwezigen van de middag vonden. Meer over Ilse’s ervaringen vind je in de case study hieronder!