Geschreven door Marijn de Geus | 7 maart 2016
Er is geen gebrek aan (al dan niet verfilmde) toekomstbeelden waarin robots over de mensheid heersen. Voor de één een technologisch walhalla, voor de ander een post-apocalyptisch schrikbeeld. Feit is echter dat steeds meer taken en functies geautomatiseerd worden. Onderzoek voorspelt dat voor 2020 vijf miljoen banen verdwijnen. Welke vaardigheden zijn dan nog relevant?
Het rapport van het World Economic Forum (WEF) is duidelijk: banen gaan veranderen, vereiste vaardigheden verschuiven en wie zich nu niet aanpast, merkt dat snel genoeg. “Zonder urgente en gerichte actie vandaag om de nabije transactie te managen en een beroepsbevolking te bouwen met toekomstbestendige vaardigheden, zullen regeringen te maken krijgen met constant groeiende werkloosheid en ongelijkheid, en bedrijven met een krimpend klantenbestand.”
Een boude bewering, die dan ook wellicht ietwat overtrokken is. De mismatch tussen vraag en aanbod van opleidingen zal namelijk uiteindelijk ook door de markt zelf worden gecorrigeerd. Dat neemt niet weg dat bepaalde vaardigheden zowel in absolute als relatieve zin belangrijker worden. De absolute behoefte om ze zelf te bezitten dan wel te verkrijgen, als persoon en organisatie, betekent dat het relatieve belang in onderlinge concurrentie stijgt. De vraag is dan: over welke vaardigheden hebben we het?
Toekomstbestendige vaardigheden
Robert Went van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid concludeert “dat het belangrijk is dat je niet moet proberen om dingen net iets beter te doen dan een robot, maar dat je dingen moet gaan doen die robots nu en in de komende jaren niet kunnen.” Hij identificeert een lijst met de zes belangrijkste toekomstige vaardigheden:
- Oplossen van complexe problemen
- Kritisch denken
- Creativiteit
- People management
- Samenwerken met anderen
- Emotionele intelligentie
Wat opvalt is dat de laatste drie vaardigheden sociaal en communicatief zijn. Het WEF stelt zelfs dat zulke vaardigheden meer gevraagd zullen worden dan technische vaardigheden. Een voorbeeld: in de zorg wordt steeds meer diagnose en behandeling geautomatiseerd, waardoor medische functies meer gaan draaien om de communicatie hiervan naar patiënten. Dat stelt de HR of L&D Manager voor een serieuze uitdaging. Want waar een cursus codering iemand al goed op weg kan helpen in het programmeren, is emotionele intelligentie iets waar je mee geboren moet zijn. Of niet?
Zacht wordt kracht
Lange tijd was het inderdaad de gangbare gedachte: ‘zachte’ vaardigheden zijn grotendeels aangeboren, en als een ingelaste trainingsmiddag daar al effect op heeft, valt dat toch niet te meten. Dat is inmiddels achterhaald. Niet alleen weten we nu dat bijvoorbeeld iemands empathie te ontwikkelen is, ook zijn specifieke sociale vaardigheden zoals slechtnieuwsgesprekken nu meetbaar te verbeteren. Op grote schaal. De oplossing is gekomen met dezelfde automatisering die de verandering in gang zette: de huidige technologie maakt het mogelijk om duizenden werknemers tegelijkertijd door middel van videorollenspellen te testen op hun niveau van sociale vaardigheden, en deze vervolgens met onbeperkte oefening te ontwikkelen.
Of die vijf miljoen banen nu echt verdwijnen of niet meer zijn dan een tijdelijke mismatch, de spelregels zijn blijvend anders. Automatisering en robotisering brengen concurrentie in communicatieve kracht teweeg op elk niveau van de organisatie. In deze ‘zachte’ vaardigheden ligt de kracht van het individu, de organisatie en ook het land. En dan is het goed om te weten dat ze te ontwikkelen zijn.
Deze blog van de hand van Marijn de Geus verscheen eerder op ManagementSite.nl. Wil je meer weten over de ontwikkeling van communicatieve vaardigheden door videorollenspellen? Klik dan hieronder.